پرسش
کسی که افتخار اولادی پیامبر اکرم (ص) را ندارد و جزو سادات نیست، با توجه به علاقه ای که به بانوی اول خلقت حضرت فاطمه زهرا (س) دارد، آیا می تواند ایشان را مادر صدا کند؟ و در توسّل به ایشان و درد دل کردن با ایشان به آن بانوی بزرگوار مادر بگوید ؟
پاسخ این که:
از نظر عرف کسانی که جایگاه خاص و اهمیت ویژه ای دارند، به عنوان پدر یا مادر معنوی محسوب می شوند. در قرآن خداوند از همسران پیامبر به عنوان «امّهات المؤمنین» یاد می کند و می فرماید: «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آنها [مؤمنان] محسوب مىشوند.[1]» در روایات نیز پیامبر (ص) و علی (ع) به عنوان پدران این امت معرفی شدند.[2]
همچنین در زیارت نامه حضرت فاطمه زهرا (س) در بیستم جمادی یعنی روز ولادت آن حضرت می خوانیم: «السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ نَبِیِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ حَبِیبِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَلِیلِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ صَفِیِّ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَمِینِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَیْرِ خَلْقِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَفْضَلِ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ خَیْرِ الْبَرِیَّةِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا سَیِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا زَوْجَةَ وَلِیِّ اللَّهِ وَ خَیْرِ خَلْقِهِ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا أُمَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا أُمَّ الْمُؤْمِنِینَ … .»[3] در این زیارت نامه آن حضرت را به عنوان «أُمَّ الْمُؤْمِنِینَ» سلام می دهیم و ایشان را مادر مؤمنان خطاب می کنیم.
بنابراین هیچ منعی برای مخاطب قرار دادن فاطمه زهرا (س) به عنوان مادر وجود ندارد.
[1] احزاب، 6، البته منظور این نیست که تنها علّت امّ المؤمنین گفتن جایگاه خاص ایشان است.
[2] ابن شهرآشوب مازندرانى، مناقب آل أبی طالب (ع)، ج 3، ص 105، مؤسسه انتشارات علامه، قم، 1379 هـ ق، قال النبی (ص)، “أنا و علی أبوا هذه الأمة“.
[3] سید على بن موسى بن طاوس، إقبالالأعمال، ص 624، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1367 هـ ش.
